کد مطلب:44972 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:637

گنجینه پرسمان » روانشناسي

ربيع بن خثيم كه از زهاد ثمانيه است، در عبادت و برخورد با مسائل اجتماعي چگونه بود؟

درباره زهد و عبادت او مطالب فراواني گفتهاند. از جمله اين كه: الف) مدت بيست سال به چيزي جز عبادت و ذكر خدا تكلّم نكرد مگر آن كه روزي به يكي از شاگردان خود گفت: آيا در قريه شما مسجدي هست يا نه؟ گفت: بلي. پرسيد: پدرت زنده است يا مرده؟ بعد از اين سؤال خطاب به خود كرد و گفت اي ربيع سياه كردي نامه خود را ... (تحفة الأحباب/147، شماره198).

ب) پس از وفات او دختركي كه در همسايگي وي زندگي ميكرد به پدر خود گفت: اين ستوني كه در خانه همسايه ما بود چه شد؟ پدرش گفت: آنچه ميديدي ستون نبود، بلكه مرد صالحي بود كه شب تا صبح را به عبادت خدا ميايستاد و به علّت تاريكي هوا تو او را به صورت ستون ميديدي (همان).

ج) حكايت شده است كه با يك ركوع شب را به صبح ميرساند. وقتي كه صبح ميشد آه سردي ميكشيد و ميگفت: مخلصين سبقت گرفتند و رفتند، ولي ما مانديم (بحار 82/108)

د) كاغذي در دستش بود و كلمات خودش را مينوشت و در شامگاهان از خود حساب ميكشيد و ميگفت: سكوت كنندگان نجات پيدا كردند و ما مانديم (همان 68/284)

هـ) در خانه خود قبري كنده بود و هر وقت كه در قلب خويش قساوتي احساس ميكرد، داخل قبر ميشد و به صورت مردهاي دراز ميكشيد و ميگفت: «رَبِّ ارجعون * لَعلّي أَعمل صالحاً فيما تَركتُ» مؤمنون/99 و 100 و آنگاه كه از قبر بيرون ميآمد، به خودش خطاب ميكرد و ميگفت: اي ربيع ترا برگرداندند، ببينيم چه ميكني؟ (تحفة الأحباب/148) ... .

با اين همه عبادت، معنويت و زهدي كه از او نقل ميشود ـ بر فرض صحت و عدم اغراق و گزافهگويي ـ در زمينه اجتماعي و حماسي بسيار ضعيف بوده است. نقل شده كه در جريان جنگ صفين او همراه با چهارصد نفر ديگر پيش امير المؤمنين(ع) آمدند و گفتند: با همه اعقتادي كه با فضايل شما داريم، در حقانيت اين جنگ دچار شك شدهايم. خواست ما اين است كه ما را به جايي بفرستي كه يقين داشته باشيم با كفّار ميجنگيم. امير المؤمنين(ع) سپاهي تشكيل داد و او را به سر حدّات ري فرستاد (بحار 32/406)

اگرچه گفته ميشود: بعد از شهادت امام حسين(ع) اظهار تأسف كرد و گفت: كساني را كشتهاند كه اگر رسول خدا(ص) آنها را ميديد دهانشان را ميبوسيد و آنها را در دامن خودش مينشاند (بحار 43/283)؛ در عين حال بعضي گفتهاند: حاضر نبود كه از يزيد به بدي ياد شود و فقط ميگفت: بازگشت آنها به خداست و حسابشان هم با خداست (معجم رجال الحديث 7/168، شماره4515).

---

: آية الله جوادي آملي
حماسه و عرفان